دانلود مبانی نظری سرشت و منش 2021

نظریه سرشت

کلونینجر (1986) کار خود را روی ساختار شخصیت شروع کرد که یک مدل عمومی از تفاوت های موجود در بیماران با اختلال جسمی سازی و اختلال اضطراب عمومی را ارائه دهد. او مشاهده کرد که بیماران با اضطراب جسمانی دارای ویژگی های شخصیتی تکانشور- پرخاشگر هستند در حالی که بیمارانی که دارای اضطراب شناختی یا ذهنی فراگیر هستند، ویژگی شخصیتی وسواسی- اجباری را نشان می دهند.

قبل از این آیزنک با استفاده از پرسشنامه شخصیتی آیزنک (EPQ)^[1] مشخص کرده بود که بیماران هیستریک^[2] و بیماران دیگر دارای اضطراب جسمی^[3] از تیپ شخصیتی روان نژند برون گرا^[4] برخوردار هستند. در حالی که افراد روان نژند با اضطراب شناختی درون گرای روان نژند توصیف شده بودند (آیزنک و آیزنک، 1976؛ کُوز^[5]، 2003).

کلونینجر یک مدل عمومی ارائه کرده است که شخصیت بهنجار و نابهنجار را مانند مدل آیزنک در بر می گیرد، اما مدل آیزنک را رد می کند و معتقد است که ابعاد برون گرا و درون گرای مدل آیزنک فقط جنبه های فنوتایپی^[6] شخصیت را که قابل مشاهده هستند می سنجد و ساختارهای فنوتایپی و ژنوتایپی^[7] همسان فرض می شوند. وی معتقد است که بُعد برون گرایی آیزنک از لحاظ ژنتیکی هتروژنوس^[8] (ناهمگن) تلقی شده است. برون گرایی از نظر کلونینجر ترکیبی از ویزگی های تکانشوری و اجتماع آمیزی^[9] می باشد که از لحاظ ژنتیکی مستقل از یکدیگر هستند (کُوز، 2003).